Des politiques et collectives performantes Progresser dans les outils de transformation de la Wallonie

Verslag van de studiedag van het ‘Institut Destree’ in het Waals Parlement op 21 maart 2025

Op donderdag 17 juli 2025 stelde directeur Philippe Destatte tijdens een persconferentie in de zetel van het Institut een boekwerk voor met de teksten die naar voren waren gebracht op een studiedag in het Waals Parlement. Uitgangspunt van de studie was de vaststelling dat Wallonie sinds het begin van de jaren negentig economisch niet verder aftakelt, maar sindsdien ook geen noemenswaardige vooruitgang meer boekt. “In beginsel sta ik positief ten aanzien van de bedoelingen van zowel de vorige als van de huidige Waalse regering”, stelde Destatte. “Maar om het even welke regeringsploeg kan het soort uitdagingen waar Wallonie voor staat niet alleen aan. Dat vergt een brede, gemeenschappelijke en volgehouden inzet. Een interactie van alle betrokkenen.”

Rekening houdend met de geringe aanwezigheid van persmensen op de persconferentie kun je je afvragen of het Institut Destree geen roepende in de woestijn is, ondanks het krachtige werk van de denktank. Het instituut en zijn voorzitter/directeur hameren al jaren op de noodzaak om de Waalse relance op een doordachte, gestructureerde wijze aan te pakken. Of de centrum-rechtse regering-Dolimont die op 15 juli 2024 aantrad de hoge verwachtingen die velen in haar stellen zal waarmaken, valt nog af te wachten. In peilingen krijgt de linkerzijde in Wallonie al weer de meerderheid. Maar een jaar is hoe dan ook te kort om een oordeel te vellen, stelt Destatte. Bovendien is een echte relance op gang brengen een collectieve opdracht, van alle betrokkenen.

Professor Destatte hamert dan ook op de noodzaak om maatschappelijke ‘contracten’ in te bouwen in de relaties tussen de regering en stakeholders, naar Frans model. “Waarom zou er zelfs met de FGTB geen dergelijk contract tot stand kunnen komen, waarbij beide partijen zich engageren om economische en maatschappelijke doelstellingen te halen?”

Uit de toespraken en debatten die op 21 maart in het Waals Parlement werden gehouden, komt een methode tevoorschijn om het Waalse Gewest economisch en maatschappelijk op te krikken. Op de eerste plaats moet er dringend werk worden gemaakt van een beheer van de data die over Wallonie voorhanden zijn. Die ontbreken, of beter gezegd: zij zijn onvoldoende afgestemd om een nuttige basis voor een grondige analyse te kunnen maken. Ook tussen overheidsinstellingen moeten die ‘interoperabel’ gemaakt worden. Ze moeten op dezelfde wijze gestructureerd worden.

Op de tweede plaats moeten de leidende ambtenaren van overheidsinstellingen een veel ruimere autonomie krijgen toebedeeld. De werkzaamheden van de overheid moeten vereenvoudigd worden – op dit ogenblik werkt die met om en bij de 120 verschillende instanties. Die werkzaamheden moeten ook ‘geoptimaliseerd’ worden, in nauw overleg met alle betrokkenen bij de regionale ontwikkeling – de maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. Dat alles moet kunnen leiden naar evaluatiemomenten, gericht op kennisopbouw, en dus niet automatisch gericht op ‘bestraffing’ van wat fout of minder goed is gelopen. Dat veronderstelt een nieuwe ‘institutionele politiek’. Een ‘systemische verandering’ zoals Wallonie er een nodig heeft, krijg je niet voor elkaar in een conflictueuze sfeer. Er gaan ook hoe dan ook jaren over, en ook moeilijke ingrepen moeten snel na het aantreden van een regeringsploeg klaar en duidelijk aangekaart en besproken worden, wil Wallonie zijn afhankelijkheid van zowel Vlaamse als Europese middelen terugvoeren naar een aanvaardbaar niveau.

Tot slot herhaalde Destatte zijn bekende pleidooi voor het opgeven van de Franse Gemeenschap. Die werkt onvoldoende in het voordeel van Wallonie. Als voorbeeld haalde Destatte de problemen aan om in Wallonie het ‘duaal leren’ van de grond te krijgen, of het uitwerken van een efficiënt en effectief onderzoeks- en ontwikkelingsbeleid, met de totstandkoming van 1 ‘Université de Wallonie’. Nu stranden die te vaak op de coördinatie tussen twee regeringen, aldus Destatte.

Het boekje met de bescheiden van de studiedag is verkrijgbaar bij het Institut Destree, rue Saint-Nicolas 24 in 5000 Namen. HTTPS://institut-destree.eu